Süper Lig’de 21. hafta, Beşiktaş’ın alanında Alanyaspor’u 3-0 mağlup ettiği müsabaka ile başladı. Çaba, net bir skorla sona erse de Yaşar Kemal Uğurlu ve grubunun verdiği birtakım kararlar dikkat çekti.
BEŞİKTAŞ’TAN 5 MAÇLIK SERİ
Spor Toto Harika Lig’in 21. haftasında alanında karşılaştığı Alanyaspor’u 3-0 mağlup eden Beşiktaş, Muhteşem Lig’de oynadığı üste üste 5. maçından da galip ayrılan taraf oldu.Siyah-beyazlılar, ligde çıktığı son 5 müsabakada Adana Demirspor, Kasımpaşa, Konyaspor, Kayserispor ve Alanyaspor’a karşı alandan 3 puanla ayrılarak bu dönem birinci sefer 5 maç üst üste galibiyet elde etti.
CENK TOSUN’DAN REKOR
Mücadelenin 20. ve 50. dakikasında 2 gol kaydeden Cenk Tosun, Beşiktaş forması ile Vodafone Park’taki gol sayısını 25’e yükseltti.
Deneyimli golcü, dönem başında kadrodan ayrılan Cyle Larin’i geride bırakarak bu alanda dorukta yer aldı.
ABOUBAKAR 677 GÜN daha sonra VODAFONE PARK’TA
Beşiktaş’ta Vincent Aboubakar, 677 gün daha sonra siyah-beyazlı formayı bir daha giydi. Wout Weghorst’un kadrodan ayrılması ile birlikte transfer edilen 31 yaşındaki oyuncu, Vodafone Park’ta en son 21 Mart 2021 Fenerbahçe karşılaşmasında forma giymişti.
Kamerunlu yıldız oyuncu, Alanyaspor karşısında 85 dakikada alanda kaldı.
ŞENOL GÜNEŞ’TEN BEŞİKTAŞ İLE 125. GALİBİYET
Siyah-beyazlıların başında 211. resmi karşılaşmasına çıkan Şenol Güneş, 125. defa kazandı.
Beşiktaş bu dönem Şenol Güneş idaresinde 8’i Üstün Lig, 3’ü Türkiye Kupası olmak üzere 11 maça çıktı. Siyah-beyazlılar, bu maçlarda 8 galibiyet, 2 yenilgi elde ederken 1 kere de birliktelik elde etti.
İŞTE MÜSABAKANIN TARTIŞMALI POZİSYONLARI
Yayıncı kuruluş beIN SPORTS’ta Trio grubu, Beşiktaş – Alanyaspor maçında verilen hakem kararlarını kıymetlendirdi. İşte Deniz Çoban, Lale Orta ve Bülent Yıldırım’ın yorumlarıyla masaya yatırılan Beşiktaş – Alanyaspor maçının tartışmalı pozisyonları…
5. dakikada Fatih Aksoy’un Jackson Muleka’ya müdahalesinde kart gerekir mi?
Lale Orta: Burada bir ayağa basma var. Bu, net bir sarı kart. Atlanmış bir sarı kart olarak görüşümü bildireyim.
Deniz Çoban: Pozisyonun başında yardımcı hakem erken davranıp bayrağı çekiyor. Hakem de o bayrağı görür görmez o bayrağa odaklanıp düdük çalıyor. Aslında aksiyon devam ediyor. Düdük, burada çalındı. Oyuncu gidiyor bulunmasına karşın hala bayrağı sallıyor. Hakemin de dikkati dağılıyor. daha sonraki basma, hakemlerin büsbütün ilgi ve görüş alanının haricinde gerçekleşiyor. olağan olarak net bir sarı kart. Top, oyunda olsun ya da olmasın… Bu basmanın cezalandırılması lazım. Birinci durumda formadan çekildiğini görür görmez bir nefes beklememiş. Oyuncu, kalkıp devam ediyor. Evet, bir sarı kart kaçmış lakin bağlantıda de sorun olduğunu düşünüyorum.
Bülent Yıldırım: Benim de gördüğüm şu; evet, birinci durumda bir faul var fakat oyuncunun süratle kalkıp devam edebilme imkanını düşünerek yardımcının bayrağını geciktirmesi grup için daha hakikat olurmuş. Birinci konumda faul oldu; bu aksiyonun devamında Fatih Aksoy da, ‘Yakalamışken bir hoş basayım’ diyor. Faul olsa bile şayet buraya bakılsaydı net bir sarı kart verilebilirdi. Maçın başında bir bağlantı eksikliği olmuş üzere görünüyor.
Deniz Çoban: Geçen hafta burada ‘Niye maç verilmiyor?’ diye birtakım yardımcı hakemlerin isimlerini okudunuz. Bir tanesi Bahtiyar Birinci’ydi. Dikkatimi çekti. Rastgele bir maçında sorunu var mı diye de baktım, yok. 1 Türkiye Kupası maçına çıkmış Dünya Kupası içinden daha sonra. Bekliyor. Bugün de Görüntü Yardımcı Hakem olarak nazaranvlendirilmiş. Uzun müddettir maç almıyor. Niçin almıyor bilmiyoruz ancak bugün de hangi kritere bakılırsa Görüntü Yardımcı Hakem olarak atanmış onu da anlayamadım ben.
Bülent Yıldırım: aslına bakarsanız kriter ve dışarıdaki algısı manasında önemli sorun olduğu kesin. Buna bir el atılması gerektiği fikrindeyim ben de.
18. dakikada Beşiktaş lehine verilen penaltı sonucu hakikat mu?
Deniz Çoban: Cenk Tosun, yılların deneyimi… Topu kurtardıktan daha sonra bekliyor bir darbe gelsin diye. Kaleci de fazlasını veriyor. Yani tabiri yerindeyse hiç frene basmıyor. Gelip Cenk’i olabildiğince dikkatsiz biçimde düşürüyor. Burada penaltıdan öbür bir şey konuşulmaz aslına bakarsan.
Lale Orta: Penaltı sonucunın gerçek olduğunu düşünüyorum ben de. hiç bir biçimde atladığınız vakit topa dokunmadan rakibe temas edemezsiniz. Topla oynama niyeti olduğu için bir karttan kelam edemeyiz. Top aslına bakarsanız açılıyor. O niçinle de burada penaltı sonucu hakikat.
Bülent Yıldırım: Runar Runarsson’un vücut lisanı de bana penaltıyı verdiğini gösteriyor. Çarptıktan daha sonra yere bir oturuşuna bakalım. ‘Penaltıyı yaptım’ dedi. Biz şuna bakacağız ki daima de buna bakıyoruz; kaleci dahil defans oyuncusu ceza alanı içerisinde dikkatli davranacak. Dikkatsiz davranıyorsunuz. Cenk’in topu denetim etmesi, temas beklemesi… Bunlar bizim bahsimiz değil. Zira burada bir aldatma yok. Kaleci çıkıyor, topa temas etmeyi başaramıyor, rakibini dikkatsiz bir biçimde çarpıp düşürüyor. Her açıdan da görünüyor. Burada benim dikkati çekmek istediğim nokta şu; hakemin depar vakit içindemasını pahalandırmak isterim. Önündeki oyuncudan tesadüf yapıtı kurtıluyor. Depara çıkmakta geç kalıyor. Çok açık bir ihlal olduğu için yakalıyor. Öbür vakit yakalayamayabilirsiniz. Yer almaya ve sprint atmaya… Oradan çıktığı anda gördü, nazaranmeyebilirdi. Çok daha öncesinden sola yanlışsız depar atıp hakikat açıya gelmesi gerekirdi.
Cenk Tosun, penaltıda bir gol vuruşu yapıyor. Bu gol olan vuruşu yapamasaydı bir ihlal var mıydı?
Lale Orta: Cenk Tosun, topa gelirken duruluyor fakat bu, bir penaltı atışında topa gelene kadar istediğiniz hareketler yapabilirsiniz. Bu, kuralda yazıyor fakat son geldiğiniz anda vurmak zorundasınız. Topun başında bekleyemezsiniz, oyalanamazsınız yahut bir hareket yapamazsınız. Bir adım öncesinde hareketini yapıyor. O niçinle ihlal olarak değil nizami bir gol olarak düşündüm.
Deniz Çoban: Doğru, ne vakit duraksayamaz? Takviye ayağını koyduktan daha sonra duraksayamaz. Dayanak ayağını koyduktan daha sonra duraksarsa bu bir ihlaldir. Bunun öncesinde her türlü aldatmayı yapabilir. IFAB birfazlaca hususta tedbir alıyor. her insanın tedbir almasını beklediği asıl bahis ise şu; çizgiye basanlar da ceza alanı ortasında sayılıyor, yayın ortasında olanlar ve yayın çizgisine basanlar da ihlal yapmış oluyor. Burada bulunan oyuncular içerisinde 1 tane Beşiktaşlı oyuncuyu görüyorum. O Beşiktaşlı oyuncunun dışında hepsi ihlal ediyor. Olağan koşullarda pek fazla kullanılmayan bir kural olarak duruyor. Bir penaltı vuruşu yapılırken her iki kadrodan oyuncular da ihlal ederse o penaltı atışının kararına bakılmadan yineı gerekiyor. Olağan kurallarda oyun kurallarına nazaran bu penaltının yineı gerekir lakin gol olduğu sürece ve abartan olmadığı sürece yalnızca bizim hakemlerimiz değil, dünyadaki en üst seviye maçlarda dahi Dünya Kupası finallerinde, Şampiyonlar Ligi finallerinde buna müdahale edilmiyor. Uygulanmayan bir kural olarak kalmış durumda. Bence IFAB’ın buna tahlil bulması lazım. Artık Yaşar Kemal Uğurlu, kurala göre bu penaltıyı yeniden ettirse yanılgı yaptı der miyiz? Kurala nazaran yanılgı yaptı diyemeyiz lakin futbol, bunu beklemiyor deriz. Kimse bunu çalmıyor deriz.
Bülent Yıldırım: Çünkü futbolda penaltı atışı, gol için yapılan bir ceza vuruşudur. İsmi üzerinde penaltı… Bunun hedefi, ceza alanındaki bir ihlalin golle sonuçlanmasını taçlandırmaktır. öne sürülen sebebi odur. ötürüsıyla golle sonuçlandığı vakit ufak tefek ihlaller görmezden gelinir. Buradaki kasıt, şayet gol olmasaydı kalecide ihlal yok, Cenk’te ihlal yok fakat girenlerden dolayı da bir daha bu penaltının yeniden edilmesi gerekirdi. Deniz Çoban’a da katılıyorum. Bu kuralı biraz daha geliştirmek lazım. İki yıldır penaltılarda bu kural dışılık devam ediyor üzere görünüyor.
Lale Orta: Atanla tutanın yaptığı ihlallere yahut erken girip engelleyen olsaydı VAR müdahale edecekti. Onun haricindekileri etkisiz bir kural ihlali olarak pahalandırıyor.
Bülent Yıldırım: Ceza alanı ortasında bir yakınlaşmanın VAR ile ilgisi olmadığını da hatırlatmış olduk.
21. dakikada Leroy Fer’in Vincent Aboubakar’a bir müdahalesi var mı, devam sonucu yanlışsız mu?
Deniz Çoban: Videodan izlediğimde ben buna ‘müdahalesi var’ diyorum. Topu almak için uzanıyor lakin Aboubakar çalımı atınca ayağına bir teması var. Top, istikamet değiştiriyor ve asıl uzattığı ayak, Aboubakar’ı düşürüyor. Buna imgeden faul derim. Ama hakem yanılır mı? Bu durumda yanılır zira top, taraf değiştirdiği için oyuncu, topa atılım yaptı ve topa dokundu olarak görür, devam ettirir. O yüzden eleştirmem fakat görüntüden baktığım vakit bu, bir faul.
Lale Orta: Ben de bir faul olduğunu düşünüyorum. Burada, Alanyasporlu futbolcu topla oynamıyor. Direkt rakibinin ayağına hakikat atağı oluyor ancak hakemin yanılması mümkün. Zira iki futbolcunun önünde oynanıyor ve hakemin geriden seçememesi olağan. Biz, buradan baktığımız vakit bunun bir faul olması gerektiğini söyleyebiliriz.
Bülent Yıldırım: Şu açıda hakem de Leroy Fer’in topuğuyla topu kestiğini düşündü lakin Leroy, evvel Aboubakar’ı düşürmüştü. Evet, yanılmak epeyce mümkün… Sıkıntı bir konum lakin DVD faulü olduğu da kesinlikle.
26. dakikada Welinton’un Ivan Cavaleiro’ya faulünde karta gerek var mı? Devamında da Ahmed Hassan ile Tayyip Talha Sanuç içindeki ikili gayrette de bir faul beklentisi var.
Lale Orta: Burada hakem, faulü gördü ve çalmadı düdüğünü, avantaja bıraktı. Fakat beklenen avantaj, aslında şayet ikinci durumda da bir faul olarak kabul ederseniz gerçekleşmiş oluyor. Daha yakın bir yerden faul kullanma bahtı yakalamış olacaklardı. Birinci konumdaki net bir faul ve sarı kartlık bir faul. daha sonrasında da bir faul var fakat asla kırmızı kart olmaz. Top kendi yakalayabilme alanında değil, topa uzak. O niçinle de bariz bir gol bahtından kelam edemeyiz. İkinci konuma faulü vermiş olsaydı orada bir sarı kart gösterilebilirdi. Bıraktığı avantaja da sarı kart göstermesi daha uygun bir uygulama olurdu diye düşünüyorum.
Deniz Çoban: Birinci konumun akabinde hakem, bir vücut lisanı kullanmıyor. Tahminen de durumun kararınu merak ettiğinden bir vücut lisanı kullanmıyor. Birinci konumu avantaja bırakıyor, ikinci konumda oyuncunun topu kaybettiğini hissettiği anda ise birinci duruma dönüyor. Buraya kadar gerçek yaptığını düşünelim lakin birinci konum da sarı kartla cezalandırılması gereken bir durum. Fakat hakemin maçın başlarında yardımcının bayrağıyla düştüğü yanlışa burada da düştüğünü düşünüyorum. Birinci konuma koşullanıyor ve ‘Orada bir faul tespit ettim’ diyor.
Bülent Yıldırım: İzleyenlerimiz alandan gelmediği için neden koşullandığını biraz daha açalım. Hakem, bu biçimde bir durumda ikinci sahneyi kaçırıyorsa birinci sahnede ona bir bildirim gelmiş olabilir mi?
Deniz Çoban: Olabilir. ‘Hocam, faul’ yardımı gelmiş olabilir yardımcı hakemden. ‘Faul, sarı’, ‘Faulü çalacaktım lakin sarıya gerek yoktu’ üzere olaylar olabilir. Burada, hakemin konsantrasyonunun kaybolduğu kesinlikle. Hakem oraya koşullandı, bir avantaj oynatacak ve o sırada da tahminen ‘faul’ diye bildirim geldi. O an dağıldı, birinci konumda olduğu üzere… İkinci konumda oyuncunun topa uzak kaldığını da düşünerek düdük çalıp birinci konuma döndü. Ancak ikinci konumda net bir çekme var. Oyuncu burada çekiliyor ve burada çekildiği için suratı ve hızı kesiliyor. Şayet kesilmemiş olsa… Bariz gol talihinin kriterlerinden bir tanesi, durumun kaleye olan uzaklığı. Bunu değerlendirirken şu biçimde bir yanılgı yapılıyor; konum kaleye ne kadar yakınsa o kadar bariz gol bahtı yahut ne kadar uzaksa değil üzere düşünmemek lazım. Uzaklık kimi vakit avantaj olur. Bu oyuncunun burada suratı kesilmese bu topu çabucak hemen ceza alanı köşesine yaklaşmadan yakalayabileceğini düşünüyorum. Çekilmediğini, oyuncunun bu niçinle duraksamadığını düşünelim ben ceza alanı çizgisine yakın noktada topu yakalayacağını düşünüyorum. Bakın Beşiktaşlı oyuncu geldi oraya. Top denetim mümkünlüğü yüksek ve topu buralarda denetim ettikten daha sonra da bir daha hala gol atacak açısı var oyuncunun. Yani hakem, birinci konuma koşullandığı için burayı hiç değerlendirmedi. Bir; ikinciyi değerlendirmesi, en yanlışsız olandı. Burada bir ihlal vardı. Kaleye daha yakın bir yerden, avantajlı bir yerden özgür vuruş kullanacaktı. İki; burada, en az sarı kartlık bir ihlal var. Sportmence olmayan bir biçimde rakip çekiliyor. Üç; yorumu hakeme kalmış. Ben diyorum ki oyuncunun suratı kesilmeseydi Alanyasporlu oyuncu topu ceza alanına girmeden yakalayacaktı, kademeye girecek öbür bir oyuncu da yoktu ve kırmızı kart benim için daha hakikat olurdu. Fakat hakem bunu değerlendirip sarı kart da gösterseydi o da o hakemin yorumuydu ve onu da kabul ederdim. Baştan sona yanılgılarla dolu bir durum. Sonuçta ben, kırmızı kartı daha gerçek bulurdum. Sarı karta da kabul derdim ancak hiç sarı kart çıkmamasını ve birinci konuma dönmesini büyük bir yanlış olarak görüyorum.
Bülent Yıldırım: Bir; birinci duruma faul veriyorsanız Welinton’un kesinlikle kart görmesi gerekiyor. İki; top denetim mümkünlüğü sence yüksek, ben de Lale Hocam üzere bariz gol bahtından daha çok umut vadeden bir durum olduğunu düşünüyorum fakat ikinci ihlali de kaçırmış oldunuz. Buradan birinci duruma dönüp daha geriden bir faul vermek ve hiç kart göstermemek herbiçimde en optimal uzak karar olmuş üzere görünüyor.
28. dakikada Efecan Karaca’nın penaltı beklediği konumda devam sonucu hakikat mu?
Deniz Çoban: bu biçimde penaltı beklemesin hocam. Oyuncunun cüssesinden çekinmiş. Nasıl olsa bu beni devirir diye düşünüp erkenden kendini bırakmış olabilir ancak bu biçimde penaltıyı kimse kabul etmez.
Lale Orta: Efecan, hayli yetenekli bir futbolcu lakin kendisini epeyce kolay bırakıyor. Buna bir penaltı çalınsa, hakemi yanıltsa haksız bir kar elde edilmiş olur. Ben, ayakta kalsa futbolundaki performansının epey daha parlayacağını düşünüyorum. O niçinle burada hiç bir penaltı yok.
Deniz Çoban: Ben hatırlıyorum bu sene iki durumda faul yapıldı lakin hakemler inanmadılar. Hakemler de bu biçimde rahat bıraktığı için inanmıyorlar.
Bülent Yıldırım: Forvet oyuncusuna inanç kaybolduğu vakit ister istemez o bilinçaltına girmese de hakem, benim bunun ihlallerine dikkat etmem lazım diye ekstra bir farkındalık yaratıyor. Bu sefer da o farkındalık, gerçek ihlali kaçırmasına sebep oluyor. Çok severim, hayli pahalı bir futbolcu. bu biçimde düşmesi bile hayli komik yani.
32. dakikada bu defa yardımcı hakem devam ederken hakem, Jackson Muleka’nın durumuna bir elle oynama çaldı. Umut vadeden bir atağı kesmiş oldu. Burada bir elle oynama ihlali var mı?
Lale Orta: Yok, sırtına geliyor. Kaçınıyor aslına bakarsan futbolcu ve sırtına geliyor. Ele teması yok. Yanlış gördü, yanlış kıymetlendirdi lakin biz, buradan el temasının olmadığını görüyoruz.
Bülent Yıldırım: Yaşar Kemal Uğurlu’nun elle oynama ile ilgili bir sahiden enteresan… Birkaç yıldır takip ediyorum. Bütün maçlarında fazlaca bariz elle oynamalar kaçıyor, kimi vakit de olmayacak elle oynamalara imza atıyor. Alexis Perez eliyle topu bloklamıştı. Enteresan.
Deniz Çoban: ‘Yanlış değerlendirmiş’ dedi Lale Hocam. Evet, kesin. Hani kaleye fazlaca yakın alan olsaydı derim ki ‘Ele temas gördü, çabucak ardından de gol atmasın diye durdurdu’ ancak o arada gerisinden gelen topla oyuncunun bilerek elle oynama talihi da yok. en çok koluna temas etmiştir ki o da ihlal değildir. Yaşar Kemal Uğurlu’nun bunu devam ettirmesi gerekir. 7-8 dakika daha sonra da Candeias’a Cenk’e faul yaptı diye düdük çaldı. Orada da Candeias önde, Cenk gerideydi.
Bülent Yıldırım: Buna penaltı verseniz ne olacak?
Deniz Çoban: Geçen sene bu biçimde bir penaltı verdi. Çabucak verir vermez ellerini kaldırdı ‘hata yaptım’ diyerek.
Bülent Yıldırım: İhlal, ceza alanı ortasında de haricinde da tıpkı. Elle oynamadan bahsediyorsak burada verilecek en son karar. Zira sırtıyla, haydi diyelim kolunun ardına çarptı… O da cezalandırılacak bölge değil esasen. Çok enteresan.
33. dakikada Leroy Fer’in Cenk Tosun’a faulünde kart gerekir mi?
Deniz Çoban: Kontrolsüz bir faulden kelam edemiyorum. Ne olabilir? Umut vadeden atak olabilir. Geçtiği anda bir oyuncu ile teğe bir kalacak. Umut vadeden atak olduğu fikrindeyim. Geçti, teğe bir kaldı.
Bülent Yıldırım: Top, Cenk’in önünde. Leroy Fer’in topa uzanma talihi var mı burada?
Lale Orta: Yok, hiç yok.
Deniz Çoban: Yok, aksi taraftan uzanıyor.
Lale Orta: Umut vadeden bir atak. Burada bir sarı kart olması gerekiyordu. Burada teğe bir kalacaklardı.
Deniz Çoban: Şu ana kadar Yaşar Kemal Uğurlu’nun en az 3 tane kart kusurundan bahsettik. daha sonradan da konuşacaklarımız var. Gözlemcisi, hiç bir adedini yazmıyor ve yapay zeka, bir daha sonraki hafta tekrar maça atıyor. Bir tane de gözlemci var. Ne gördüyse yazıyor. O hakem de 3 hafta maça gidemiyor. Gözlemciler, hakemleri rapor ediyor. Gözlemcileri kim rapor edecek? Zira anladığımız kadarıyla Merkez Hakem Heyeti’nin yapay zekaya müdahale bahtı yok. Gözlemci raporu veriyor, dijital ortamda yazıyor, oradaki not yapay zekanın hafızasına giriyor ve yapay zeka ona bakılırsa hakem atıyor. Derbiyi yöneten Halil Umut Meler’i en ağır biçimde biz eleştirdik. Ayrıntıya baktık. Belirli ki gözlemciler de ayrıntısı lisana getirmiş. Halil Umut Meler’in dört etaptır maçı yok lakin birisi giriyor etaba, başkası giremiyor. Gözlemcilere fevkalade bir sorumluluk yüklendi fakat onlar nasıl yazıyorlar bilemiyoruz.
Lale Orta: Gözlemcilerin verdiği raporları, Merkez Hakem Konseyi’nin denetim etmesi, denetlemesi gerekir. Orantılı not verilmiş mi diye Merkez Hakem Heyeti’nin denetim etmesi gerekecek. Atamalardan bir standartsızlık olduğu ortada.
Bülent Yıldırım: Bu durum, bence de fazlaca net sarı kart. Leroy Fer, sportmenliğe alışılmamış bir biçimde ve umut vadeden atağı engellemek için kasıtlı ve arttan yapıyor. Cenk de bunun farkında olduğu için sarı kart istiyor. Hakem kardeşimiz kaçırmış.
36. dakikada Vincent Aboubakar’ın iptal edilen golünde verilen ofsayt sonucu hakikat mu?
Lale Orta: Ofsayt sonucu yanlışsız. VAR’dan iptal edildi. Yardımcı hakem de çekebilirdi. Ayaklar gerideydi lakin vücudu öndeydi. Yanılabilirdi. VAR müdahale etti. daha sonrasında çekmeliydi bayrağını.
Deniz Çoban: Lale Hocamın ‘yanılabilir’ tabirine katılıyorum ki hayli da kolay değildir bunu tespit etmek fakat gözlemcilerin bir karar vermesi lazım. Yardımcı ne kadar yanılabilir? Bu konumu goren bir gözlemci diyor ki; ‘Göz bunu seçemez’ ve tam not veriyor. Bir diğeri da diyor ki, ‘Yapanla yapmayanın farkı olsun. Bunu da tespit etmesi lazım’ ve eksi not veriyor. Bu hakem, haftaya maça gidiyor; birebir yanılgıyı yapan öbür hakem, gidemiyor. Birebir şey penaltılar için de geçerli. Mete Kalkavan, 5-0 biten maçın 4. golünün geldiği penaltıyı yanlış verdi diye 4 etap bekliyor. ‘gorebilirdi’ diye yazıyor gözlemcisi. Bir diğer hakem, bakılırsaceği penaltıyı vermiyor. VAR ile veriyor penaltıyı. 1-0 bitiyor maç. ‘goremezdi’ yazıyor gözlemcisi. O hakem, maça gidiyor.
Bülent Yıldırım: yaşamında hiç bipli bayrak kullanmamış, telsiz kullanmamış, bu üslup atmosferlerde bulunmamış gözlemci; hangi empati hissiyle neyi görüp goremeyeceğini kıymetlendirecek?
Deniz Çoban: Oradaki atmosferi tahminen daha evvel hayatıştır fakat o deneyimleri yaşamadığı için fazlaca anlayabileceğini iddia etmiyorum. Hakemliği 20 yıl evvel bırakmış olanlar hala hakemlik yapmaya devam ediyor. Etsinler, insan kaynağını har vurup harman savurmayalım. Fakat yeni kuşaktan hakemliği bırakan fazlaca az kişi gözlemciliği tercih ediyor. Onun bir düşünülmesi lazım. Niçin kaçıyor beşerler nazaranv almaktan?
Bülent Yıldırım: Niye içerideki beşerler, yeni kuşak hakemlerin sistemde kalmaması için her şeyi yapıyor?
Deniz Çoban: Öyle bir şey var işte. O denli bir dert var. Yeni kuşak dışarıda kalsın üzere de bir uğraş var içeride.
38. dakikada Gedson Fernandes’in Arnaud Lusamba’ya müdahalesi var mı? Faul sonucu yanlışsız mu?
Deniz Çoban: Net faul.
Lale Orta: Ayağıyla rakibini bozuyor. Net faul.
Bülent Yıldırım: Evet, tam bir Portekiz işi faul olmuş.
65. dakikada Efkan Bekiroğlu’nun Tayfur Bingöl’e faulü daha sonrası gördüğü sarı kartı yorumlar mısınız?
Lale Orta: Doğru bir sarı kart. Geriden rakibinin ayağına vuruyor. Büsbütün oyunu bozmaya yönelik. Hiç topla oynamaya yönelik değil. Her şartta bir sarı kart.
Deniz Çoban: Son haftalarda emin oldum ki birtakım hakemlerin maç planları var. Mümkün olduğu kadar maçın erken dakikalarında sarı kart kullanmıyorlar. 60-65-70’i bulduktan daha sonra kartlarını çıkarmaya başlıyorlar. Bu, ikinci sarı kart olur muydu tartışmalarından da uzak kalıyorlar. Yaşar Kemal Uğurlu’nun da maç planında bence bu var. Mümkün olduğu kadar geç sarı kart göstermek… Şu dakikaya kadar 2-3 sarı kart kullanımı lazımdı. Bu dakikadan daha sonra başlıyor.
Bülent Yıldırım: bu biçimde bir metodoloji hakikat mudur?
Deniz Çoban: Değil.
Lale Orta: Doğru değil. Bu ikinci sarı kart olsa o denli bir konum olur. O denli bir kartlık ihlal var burada.
Bülent Yıldırım: Çok net bir sarı kart bu. Sportmenliğe muhalif, geriden bir faul.
69. dakikada Alanyaspor lehine bir penaltı çalındı. Biz, bu konumu evvel penaltı sonucu yanlışsız mudur değil midir formunda hakemlik tekniği olarka ele alacağız. sonrasındasında da Görüntü Hakem müdahalesi manasında da ikiye bölüp tartışmak istiyoruz. Tartışmaya paha bir durum olduğunu düşünüyoruz.
Deniz Çoban: Candeias, ayağını tutuyor düştükten daha sonra. Ayağına bir müdahale var mı?
Bülent Yıldırım: İkinci atakta Welinton, gelirken ayağıyla süpürüyor.
Deniz Çoban: Oyuncunun rakibine yaptığı müdahale, başka oyuncunun bir daha sonraki atağını etkilerse ihlal olur. Bir daha sonraki yapmak istediklerini kısıtlarsa bu biçimde ihlal olur. Savunma oyuncusunun Candeias’a bir teması var. Bence bu temaslar, Candeias’ın bir daha sonraki atılımını engelleyecek, kısıtlayacak kadar tesirli temaslar değil. Futbolun ortasında olabilecek seviyede temaslar var. Candeias, devam edebilir. İstikrarını kaybetmesine sebep taban de olabilir lakin asla istikrarını kaybetmesine sebep Beşiktaşlı oyuncunun temasları olduğunu düşünüyorum. Burada birinci anda verilen penaltı sonucu bence yanlış.
Lale Orta: Beşiktaşlı oyuncunun teması var lakin itmesi, çekmesi yok. Beşiktaşlı futbolcunun temasıyla düşmesine niye olan rastgele bir faulün gerçekleşmediğini düşünüyorum. Penaltı sonucunın yanlışsız olmadığını düşünüyorum.
Bülent Yıldırım: Birincisi; hakem hayli riskli bir yerde. Çok sağlıklı görmediği fikrindeyim. Çoktan topun hizasına sağa hakikat deplase olmanız gerekirdi. Bu noktada kimi ihlalleri yanlış değerlendirebilirsiniz. Ben de sebep-sonuç bağı görmüyorum. Futbol ortasında bir fiziki gayret olduğu fikrindeyim. Hakemin yanlış yer aldığı için yanıldığını düşünüyorum. Asla bu biçimde bir penaltı olmaz. İkinci bahis da Welinton’un nasıl geldiğine bir bakın. Candeias, biraz daha ileri gitmiş olsa onu da süpürmüş olacak ve esasen penaltının kendisi olacak. Welinton da hayli riskli bir atılım yapmış. Hakem yanılarak birinci duruma penaltıyı verdi.
Lale Orta: VAR’ın müdahale etmesi; anca bariz, açık bir kusur olduğu vakit kelam konusu olur. Alanda verilen açık, bariz biçimde kusurluysa VAR müdahalesi olur. Bu konumda VAR müdahalesinin yanlışsız olmadığını düşünüyorum. Her ne kadar ‘yanlış bir penaltı’ da desek bir temas var. O niçinle de hakem, alanda sonucunı vermiş. bu biçimde temaslı bir faul var halinde değerlendiriliyorsa bu biçimde aslına bakarsan hakemin yorumu burada kıymetli olması gerekiyor. O sonucun alanda verilmesi gerekiyor. VAR’ın müdahalesinin mutlaka olmaması gerekiyordu. Ortalarında nasıl bir konuşma geçti, ne oldu? Farklı şey konuşulabilir ancak elbette sene başından beri yapılan uygulamalara ve memleketler arası standartlara da baktığımız vakit bu tıp yoruma dayalı, yani net bir biçimde çekmesi görülmüyorsa yahut ayağıyla bir atılımı gözükmüyorsa yorum sayıyor ve verse de vermese de karışmıyor.
Bülent Yıldırım: Sübjektif bir durum var burada. İki elle de temas var. Hakem yanılabilir, siz Görüntü Hakem olarak bunun penaltı olmadığı fikrine yakın da olabilirsiniz fakat elinizde hakemin sonucunın değiştirilebilir nitelikte olduğuna dair açık bir kanıt yoksa müdahale etmemek, asgarî müdahale azamî yarar prensibinden hareket etmek gerekir diyorsunuz. Zira bu, bu biçimde devam ettiği vakit dönem ortasındaki başka maçlarla karşılaştırmaya fırsat verir ve bu sistemin daha sorgulanabilir bir yapısını ortaya koyar diyorsunuz. Yanlış tabir ettim mi?
Lale Orta: Yok. Mutlaka hakikat söz ettin. Standart bir idare anlayışı ve uygulama, bütün maçlarda eşit biçimde adil bir oyun manasında epeyce daha futbola faydalı olacaktır.
Deniz Çoban: Lale Hocamın dediklerine ekleyerek gideceğim. VAR müdahalesi konusunda aşağı üst değil tam olarak Lale Hocam ile birebir fikirdeyim. Yaşar Kemal Uğurlu’nun vücut lisanına bakıyorum. Çok profesyonelce davranıyor. Penaltıyı niçin çaldığını belirli etmiyor. Çektin, çelmeledin demiyor. Yalnızca oyuncuyu gösteriyor. Yaşar Kemal Uğurlu’nun ne için penaltı çaldığını bilmiyoruz ve bir sarı kart gösteriyor. Burada bariz bir gol bahtı da var. bu biçimde çekmeye çaldıysa burada her biçimde kırmızı kartı çıkarması lazım. Bence bunu çekmeye çalıyor. Dönem başında UEFA Hakem Komitesi’nin, ‘Bir şey penaltıysa penaltıdır, değilse değildir. VAR bir şeyin penaltı olmadığını düşünüyorsa devreye girmeli’ tabiri de oldu fakat bu cümle kurulduktan daha sonra bizim Türkiye’deki uygulamalarda rastgele bir değişiklik olmadı, bu cümle Türkiye’de zikredilmedi. MHK Başkanvekili Murat Ilgaz, katıldığı bütün tertiplerde; VAR çıtasının ne kadar üstte olduğunu, tartışılmaz biçimde açık, bariz, tatmin edecek kadar büyük bir kusur yoksa VAR’ın devreye girmediğini ve bu mevzuda da büyük uzaklık kat ettiğini söylüyor.
Bülent Yıldırım: Biraz açalım. Burada Candeias, aldatma yapsaydı ve hakem yanılıp penaltı verseydi Görüntü Hakem, çağırıp konuşabilir. Ya da burada çelmeye penaltı verdiğini düşünse hiç çelme olmadığını görüp çağırabilirsiniz. Lakin sağ-sol el, tesirli mi değil mi? Sübjektif bir alanda Görüntü Hakem’in müdahale etmesi gerektiği hiç bir yerde söylenmedi.
Deniz Çoban: Ben de bunun penaltı olmadığını düşünüyorum ki seyircilerimiz, ‘Hem penaltı olmadığını düşünüyorsunuz birebir vakitte VAR karışmaz diyorsunuz?’ diyebilirler. İkisi, birbirinden farklı şeyler. Hollandalı ünlü hakem Danny, bir orta eğitime geliyordu Türkiye’ye. ‘kimi vakit durumu izlersiniz ve asla penaltı değil deyip bu hakem bu penaltıyı nasıl verdi diye VAR masasını yumruklarsınız fakat müdahale edemezsiniz’ diyordu. İşte bu durum, o konum.
Bülent Yıldırım: Bence aslına bakarsan penaltı değil. VAR mantığı manasında bu biçim sübjektif alanlarda hakem yanılsa da yanılmasa da giremiyorsunuz. Görüntü Hakem, nazaranvinin bir tık üstüne çıkarak riskli bir ihtarda bulundu. Bunun sistem için kahrı şu; her benzemeyen penaltıda VAR niçin müdahale etmedi de bu maçta etmişti noktasına gelecek. Görüntü Hakem’in müdahale hudutları haricinde olduğu fikrindeyim. Yanlış olmuş.
88. dakikada Welinton’un Oğuz Aydın’a müdahalesinde devam sonucu gerçek mu?
Lale Orta: Devam sonucu, yanlışsız değil. Ceza alanı haricinde bir ayağa basma var. Bileğinden aşağı gerçek bir sıyırma var. Faul ve sarı kart olması gereken bir konum.
Deniz Çoban: Net bir faul ve sarı kart.
Bülent Yıldırım: Oğuz Aydın topu attıktan daha sonra Welinton, zalimce dişi oraya basmış. Çok net bir sarı karttı. Görmesine karşın bu da kaçırılmış üzere görünüyor.
90+2. dakikada Gedson Fernandes’e yaptığı faul daha sonrasında Idrissa Doumbia’nın gördüğü sarı kart yanlışsız mu?
Deniz Çoban: Bu dakikaya kadar göstermediği sarı kartlarla tartıya khalbukim, ‘Buna niçin gösterdin’ derim. Hareketi rakibine yapıyor, hayli sportmence durmuyor ve sarı kartına da itiraz etmem.
Lale Orta: Göstermesi yeterli olmuş. Sonuçta hiç bir futbolcu, rakibinin dizinin gerisine bu biçimde vuramaz.
Bülent Yıldırım: Bu, net bir sarı kart. esasen Doumbia, kendisine sarı kart vermiş.
BEŞİKTAŞ’TAN 5 MAÇLIK SERİ
Spor Toto Harika Lig’in 21. haftasında alanında karşılaştığı Alanyaspor’u 3-0 mağlup eden Beşiktaş, Muhteşem Lig’de oynadığı üste üste 5. maçından da galip ayrılan taraf oldu.Siyah-beyazlılar, ligde çıktığı son 5 müsabakada Adana Demirspor, Kasımpaşa, Konyaspor, Kayserispor ve Alanyaspor’a karşı alandan 3 puanla ayrılarak bu dönem birinci sefer 5 maç üst üste galibiyet elde etti.
CENK TOSUN’DAN REKOR
Mücadelenin 20. ve 50. dakikasında 2 gol kaydeden Cenk Tosun, Beşiktaş forması ile Vodafone Park’taki gol sayısını 25’e yükseltti.
Deneyimli golcü, dönem başında kadrodan ayrılan Cyle Larin’i geride bırakarak bu alanda dorukta yer aldı.
ABOUBAKAR 677 GÜN daha sonra VODAFONE PARK’TA
Beşiktaş’ta Vincent Aboubakar, 677 gün daha sonra siyah-beyazlı formayı bir daha giydi. Wout Weghorst’un kadrodan ayrılması ile birlikte transfer edilen 31 yaşındaki oyuncu, Vodafone Park’ta en son 21 Mart 2021 Fenerbahçe karşılaşmasında forma giymişti.
Kamerunlu yıldız oyuncu, Alanyaspor karşısında 85 dakikada alanda kaldı.
ŞENOL GÜNEŞ’TEN BEŞİKTAŞ İLE 125. GALİBİYET
Siyah-beyazlıların başında 211. resmi karşılaşmasına çıkan Şenol Güneş, 125. defa kazandı.
Beşiktaş bu dönem Şenol Güneş idaresinde 8’i Üstün Lig, 3’ü Türkiye Kupası olmak üzere 11 maça çıktı. Siyah-beyazlılar, bu maçlarda 8 galibiyet, 2 yenilgi elde ederken 1 kere de birliktelik elde etti.
İŞTE MÜSABAKANIN TARTIŞMALI POZİSYONLARI
Yayıncı kuruluş beIN SPORTS’ta Trio grubu, Beşiktaş – Alanyaspor maçında verilen hakem kararlarını kıymetlendirdi. İşte Deniz Çoban, Lale Orta ve Bülent Yıldırım’ın yorumlarıyla masaya yatırılan Beşiktaş – Alanyaspor maçının tartışmalı pozisyonları…
5. dakikada Fatih Aksoy’un Jackson Muleka’ya müdahalesinde kart gerekir mi?
Lale Orta: Burada bir ayağa basma var. Bu, net bir sarı kart. Atlanmış bir sarı kart olarak görüşümü bildireyim.
Deniz Çoban: Pozisyonun başında yardımcı hakem erken davranıp bayrağı çekiyor. Hakem de o bayrağı görür görmez o bayrağa odaklanıp düdük çalıyor. Aslında aksiyon devam ediyor. Düdük, burada çalındı. Oyuncu gidiyor bulunmasına karşın hala bayrağı sallıyor. Hakemin de dikkati dağılıyor. daha sonraki basma, hakemlerin büsbütün ilgi ve görüş alanının haricinde gerçekleşiyor. olağan olarak net bir sarı kart. Top, oyunda olsun ya da olmasın… Bu basmanın cezalandırılması lazım. Birinci durumda formadan çekildiğini görür görmez bir nefes beklememiş. Oyuncu, kalkıp devam ediyor. Evet, bir sarı kart kaçmış lakin bağlantıda de sorun olduğunu düşünüyorum.
Bülent Yıldırım: Benim de gördüğüm şu; evet, birinci durumda bir faul var fakat oyuncunun süratle kalkıp devam edebilme imkanını düşünerek yardımcının bayrağını geciktirmesi grup için daha hakikat olurmuş. Birinci konumda faul oldu; bu aksiyonun devamında Fatih Aksoy da, ‘Yakalamışken bir hoş basayım’ diyor. Faul olsa bile şayet buraya bakılsaydı net bir sarı kart verilebilirdi. Maçın başında bir bağlantı eksikliği olmuş üzere görünüyor.
Deniz Çoban: Geçen hafta burada ‘Niye maç verilmiyor?’ diye birtakım yardımcı hakemlerin isimlerini okudunuz. Bir tanesi Bahtiyar Birinci’ydi. Dikkatimi çekti. Rastgele bir maçında sorunu var mı diye de baktım, yok. 1 Türkiye Kupası maçına çıkmış Dünya Kupası içinden daha sonra. Bekliyor. Bugün de Görüntü Yardımcı Hakem olarak nazaranvlendirilmiş. Uzun müddettir maç almıyor. Niçin almıyor bilmiyoruz ancak bugün de hangi kritere bakılırsa Görüntü Yardımcı Hakem olarak atanmış onu da anlayamadım ben.
Bülent Yıldırım: aslına bakarsanız kriter ve dışarıdaki algısı manasında önemli sorun olduğu kesin. Buna bir el atılması gerektiği fikrindeyim ben de.
18. dakikada Beşiktaş lehine verilen penaltı sonucu hakikat mu?
Deniz Çoban: Cenk Tosun, yılların deneyimi… Topu kurtardıktan daha sonra bekliyor bir darbe gelsin diye. Kaleci de fazlasını veriyor. Yani tabiri yerindeyse hiç frene basmıyor. Gelip Cenk’i olabildiğince dikkatsiz biçimde düşürüyor. Burada penaltıdan öbür bir şey konuşulmaz aslına bakarsan.
Lale Orta: Penaltı sonucunın gerçek olduğunu düşünüyorum ben de. hiç bir biçimde atladığınız vakit topa dokunmadan rakibe temas edemezsiniz. Topla oynama niyeti olduğu için bir karttan kelam edemeyiz. Top aslına bakarsanız açılıyor. O niçinle de burada penaltı sonucu hakikat.
Bülent Yıldırım: Runar Runarsson’un vücut lisanı de bana penaltıyı verdiğini gösteriyor. Çarptıktan daha sonra yere bir oturuşuna bakalım. ‘Penaltıyı yaptım’ dedi. Biz şuna bakacağız ki daima de buna bakıyoruz; kaleci dahil defans oyuncusu ceza alanı içerisinde dikkatli davranacak. Dikkatsiz davranıyorsunuz. Cenk’in topu denetim etmesi, temas beklemesi… Bunlar bizim bahsimiz değil. Zira burada bir aldatma yok. Kaleci çıkıyor, topa temas etmeyi başaramıyor, rakibini dikkatsiz bir biçimde çarpıp düşürüyor. Her açıdan da görünüyor. Burada benim dikkati çekmek istediğim nokta şu; hakemin depar vakit içindemasını pahalandırmak isterim. Önündeki oyuncudan tesadüf yapıtı kurtıluyor. Depara çıkmakta geç kalıyor. Çok açık bir ihlal olduğu için yakalıyor. Öbür vakit yakalayamayabilirsiniz. Yer almaya ve sprint atmaya… Oradan çıktığı anda gördü, nazaranmeyebilirdi. Çok daha öncesinden sola yanlışsız depar atıp hakikat açıya gelmesi gerekirdi.
Cenk Tosun, penaltıda bir gol vuruşu yapıyor. Bu gol olan vuruşu yapamasaydı bir ihlal var mıydı?
Lale Orta: Cenk Tosun, topa gelirken duruluyor fakat bu, bir penaltı atışında topa gelene kadar istediğiniz hareketler yapabilirsiniz. Bu, kuralda yazıyor fakat son geldiğiniz anda vurmak zorundasınız. Topun başında bekleyemezsiniz, oyalanamazsınız yahut bir hareket yapamazsınız. Bir adım öncesinde hareketini yapıyor. O niçinle ihlal olarak değil nizami bir gol olarak düşündüm.
Deniz Çoban: Doğru, ne vakit duraksayamaz? Takviye ayağını koyduktan daha sonra duraksayamaz. Dayanak ayağını koyduktan daha sonra duraksarsa bu bir ihlaldir. Bunun öncesinde her türlü aldatmayı yapabilir. IFAB birfazlaca hususta tedbir alıyor. her insanın tedbir almasını beklediği asıl bahis ise şu; çizgiye basanlar da ceza alanı ortasında sayılıyor, yayın ortasında olanlar ve yayın çizgisine basanlar da ihlal yapmış oluyor. Burada bulunan oyuncular içerisinde 1 tane Beşiktaşlı oyuncuyu görüyorum. O Beşiktaşlı oyuncunun dışında hepsi ihlal ediyor. Olağan koşullarda pek fazla kullanılmayan bir kural olarak duruyor. Bir penaltı vuruşu yapılırken her iki kadrodan oyuncular da ihlal ederse o penaltı atışının kararına bakılmadan yineı gerekiyor. Olağan kurallarda oyun kurallarına nazaran bu penaltının yineı gerekir lakin gol olduğu sürece ve abartan olmadığı sürece yalnızca bizim hakemlerimiz değil, dünyadaki en üst seviye maçlarda dahi Dünya Kupası finallerinde, Şampiyonlar Ligi finallerinde buna müdahale edilmiyor. Uygulanmayan bir kural olarak kalmış durumda. Bence IFAB’ın buna tahlil bulması lazım. Artık Yaşar Kemal Uğurlu, kurala göre bu penaltıyı yeniden ettirse yanılgı yaptı der miyiz? Kurala nazaran yanılgı yaptı diyemeyiz lakin futbol, bunu beklemiyor deriz. Kimse bunu çalmıyor deriz.
Bülent Yıldırım: Çünkü futbolda penaltı atışı, gol için yapılan bir ceza vuruşudur. İsmi üzerinde penaltı… Bunun hedefi, ceza alanındaki bir ihlalin golle sonuçlanmasını taçlandırmaktır. öne sürülen sebebi odur. ötürüsıyla golle sonuçlandığı vakit ufak tefek ihlaller görmezden gelinir. Buradaki kasıt, şayet gol olmasaydı kalecide ihlal yok, Cenk’te ihlal yok fakat girenlerden dolayı da bir daha bu penaltının yeniden edilmesi gerekirdi. Deniz Çoban’a da katılıyorum. Bu kuralı biraz daha geliştirmek lazım. İki yıldır penaltılarda bu kural dışılık devam ediyor üzere görünüyor.
Lale Orta: Atanla tutanın yaptığı ihlallere yahut erken girip engelleyen olsaydı VAR müdahale edecekti. Onun haricindekileri etkisiz bir kural ihlali olarak pahalandırıyor.
Bülent Yıldırım: Ceza alanı ortasında bir yakınlaşmanın VAR ile ilgisi olmadığını da hatırlatmış olduk.
21. dakikada Leroy Fer’in Vincent Aboubakar’a bir müdahalesi var mı, devam sonucu yanlışsız mu?
Deniz Çoban: Videodan izlediğimde ben buna ‘müdahalesi var’ diyorum. Topu almak için uzanıyor lakin Aboubakar çalımı atınca ayağına bir teması var. Top, istikamet değiştiriyor ve asıl uzattığı ayak, Aboubakar’ı düşürüyor. Buna imgeden faul derim. Ama hakem yanılır mı? Bu durumda yanılır zira top, taraf değiştirdiği için oyuncu, topa atılım yaptı ve topa dokundu olarak görür, devam ettirir. O yüzden eleştirmem fakat görüntüden baktığım vakit bu, bir faul.
Lale Orta: Ben de bir faul olduğunu düşünüyorum. Burada, Alanyasporlu futbolcu topla oynamıyor. Direkt rakibinin ayağına hakikat atağı oluyor ancak hakemin yanılması mümkün. Zira iki futbolcunun önünde oynanıyor ve hakemin geriden seçememesi olağan. Biz, buradan baktığımız vakit bunun bir faul olması gerektiğini söyleyebiliriz.
Bülent Yıldırım: Şu açıda hakem de Leroy Fer’in topuğuyla topu kestiğini düşündü lakin Leroy, evvel Aboubakar’ı düşürmüştü. Evet, yanılmak epeyce mümkün… Sıkıntı bir konum lakin DVD faulü olduğu da kesinlikle.
26. dakikada Welinton’un Ivan Cavaleiro’ya faulünde karta gerek var mı? Devamında da Ahmed Hassan ile Tayyip Talha Sanuç içindeki ikili gayrette de bir faul beklentisi var.
Lale Orta: Burada hakem, faulü gördü ve çalmadı düdüğünü, avantaja bıraktı. Fakat beklenen avantaj, aslında şayet ikinci durumda da bir faul olarak kabul ederseniz gerçekleşmiş oluyor. Daha yakın bir yerden faul kullanma bahtı yakalamış olacaklardı. Birinci konumdaki net bir faul ve sarı kartlık bir faul. daha sonrasında da bir faul var fakat asla kırmızı kart olmaz. Top kendi yakalayabilme alanında değil, topa uzak. O niçinle de bariz bir gol bahtından kelam edemeyiz. İkinci konuma faulü vermiş olsaydı orada bir sarı kart gösterilebilirdi. Bıraktığı avantaja da sarı kart göstermesi daha uygun bir uygulama olurdu diye düşünüyorum.
Deniz Çoban: Birinci konumun akabinde hakem, bir vücut lisanı kullanmıyor. Tahminen de durumun kararınu merak ettiğinden bir vücut lisanı kullanmıyor. Birinci konumu avantaja bırakıyor, ikinci konumda oyuncunun topu kaybettiğini hissettiği anda ise birinci duruma dönüyor. Buraya kadar gerçek yaptığını düşünelim lakin birinci konum da sarı kartla cezalandırılması gereken bir durum. Fakat hakemin maçın başlarında yardımcının bayrağıyla düştüğü yanlışa burada da düştüğünü düşünüyorum. Birinci konuma koşullanıyor ve ‘Orada bir faul tespit ettim’ diyor.
Bülent Yıldırım: İzleyenlerimiz alandan gelmediği için neden koşullandığını biraz daha açalım. Hakem, bu biçimde bir durumda ikinci sahneyi kaçırıyorsa birinci sahnede ona bir bildirim gelmiş olabilir mi?
Deniz Çoban: Olabilir. ‘Hocam, faul’ yardımı gelmiş olabilir yardımcı hakemden. ‘Faul, sarı’, ‘Faulü çalacaktım lakin sarıya gerek yoktu’ üzere olaylar olabilir. Burada, hakemin konsantrasyonunun kaybolduğu kesinlikle. Hakem oraya koşullandı, bir avantaj oynatacak ve o sırada da tahminen ‘faul’ diye bildirim geldi. O an dağıldı, birinci konumda olduğu üzere… İkinci konumda oyuncunun topa uzak kaldığını da düşünerek düdük çalıp birinci konuma döndü. Ancak ikinci konumda net bir çekme var. Oyuncu burada çekiliyor ve burada çekildiği için suratı ve hızı kesiliyor. Şayet kesilmemiş olsa… Bariz gol talihinin kriterlerinden bir tanesi, durumun kaleye olan uzaklığı. Bunu değerlendirirken şu biçimde bir yanılgı yapılıyor; konum kaleye ne kadar yakınsa o kadar bariz gol bahtı yahut ne kadar uzaksa değil üzere düşünmemek lazım. Uzaklık kimi vakit avantaj olur. Bu oyuncunun burada suratı kesilmese bu topu çabucak hemen ceza alanı köşesine yaklaşmadan yakalayabileceğini düşünüyorum. Çekilmediğini, oyuncunun bu niçinle duraksamadığını düşünelim ben ceza alanı çizgisine yakın noktada topu yakalayacağını düşünüyorum. Bakın Beşiktaşlı oyuncu geldi oraya. Top denetim mümkünlüğü yüksek ve topu buralarda denetim ettikten daha sonra da bir daha hala gol atacak açısı var oyuncunun. Yani hakem, birinci konuma koşullandığı için burayı hiç değerlendirmedi. Bir; ikinciyi değerlendirmesi, en yanlışsız olandı. Burada bir ihlal vardı. Kaleye daha yakın bir yerden, avantajlı bir yerden özgür vuruş kullanacaktı. İki; burada, en az sarı kartlık bir ihlal var. Sportmence olmayan bir biçimde rakip çekiliyor. Üç; yorumu hakeme kalmış. Ben diyorum ki oyuncunun suratı kesilmeseydi Alanyasporlu oyuncu topu ceza alanına girmeden yakalayacaktı, kademeye girecek öbür bir oyuncu da yoktu ve kırmızı kart benim için daha hakikat olurdu. Fakat hakem bunu değerlendirip sarı kart da gösterseydi o da o hakemin yorumuydu ve onu da kabul ederdim. Baştan sona yanılgılarla dolu bir durum. Sonuçta ben, kırmızı kartı daha gerçek bulurdum. Sarı karta da kabul derdim ancak hiç sarı kart çıkmamasını ve birinci konuma dönmesini büyük bir yanlış olarak görüyorum.
Bülent Yıldırım: Bir; birinci duruma faul veriyorsanız Welinton’un kesinlikle kart görmesi gerekiyor. İki; top denetim mümkünlüğü sence yüksek, ben de Lale Hocam üzere bariz gol bahtından daha çok umut vadeden bir durum olduğunu düşünüyorum fakat ikinci ihlali de kaçırmış oldunuz. Buradan birinci duruma dönüp daha geriden bir faul vermek ve hiç kart göstermemek herbiçimde en optimal uzak karar olmuş üzere görünüyor.
28. dakikada Efecan Karaca’nın penaltı beklediği konumda devam sonucu hakikat mu?
Deniz Çoban: bu biçimde penaltı beklemesin hocam. Oyuncunun cüssesinden çekinmiş. Nasıl olsa bu beni devirir diye düşünüp erkenden kendini bırakmış olabilir ancak bu biçimde penaltıyı kimse kabul etmez.
Lale Orta: Efecan, hayli yetenekli bir futbolcu lakin kendisini epeyce kolay bırakıyor. Buna bir penaltı çalınsa, hakemi yanıltsa haksız bir kar elde edilmiş olur. Ben, ayakta kalsa futbolundaki performansının epey daha parlayacağını düşünüyorum. O niçinle burada hiç bir penaltı yok.
Deniz Çoban: Ben hatırlıyorum bu sene iki durumda faul yapıldı lakin hakemler inanmadılar. Hakemler de bu biçimde rahat bıraktığı için inanmıyorlar.
Bülent Yıldırım: Forvet oyuncusuna inanç kaybolduğu vakit ister istemez o bilinçaltına girmese de hakem, benim bunun ihlallerine dikkat etmem lazım diye ekstra bir farkındalık yaratıyor. Bu sefer da o farkındalık, gerçek ihlali kaçırmasına sebep oluyor. Çok severim, hayli pahalı bir futbolcu. bu biçimde düşmesi bile hayli komik yani.
32. dakikada bu defa yardımcı hakem devam ederken hakem, Jackson Muleka’nın durumuna bir elle oynama çaldı. Umut vadeden bir atağı kesmiş oldu. Burada bir elle oynama ihlali var mı?
Lale Orta: Yok, sırtına geliyor. Kaçınıyor aslına bakarsan futbolcu ve sırtına geliyor. Ele teması yok. Yanlış gördü, yanlış kıymetlendirdi lakin biz, buradan el temasının olmadığını görüyoruz.
Bülent Yıldırım: Yaşar Kemal Uğurlu’nun elle oynama ile ilgili bir sahiden enteresan… Birkaç yıldır takip ediyorum. Bütün maçlarında fazlaca bariz elle oynamalar kaçıyor, kimi vakit de olmayacak elle oynamalara imza atıyor. Alexis Perez eliyle topu bloklamıştı. Enteresan.
Deniz Çoban: ‘Yanlış değerlendirmiş’ dedi Lale Hocam. Evet, kesin. Hani kaleye fazlaca yakın alan olsaydı derim ki ‘Ele temas gördü, çabucak ardından de gol atmasın diye durdurdu’ ancak o arada gerisinden gelen topla oyuncunun bilerek elle oynama talihi da yok. en çok koluna temas etmiştir ki o da ihlal değildir. Yaşar Kemal Uğurlu’nun bunu devam ettirmesi gerekir. 7-8 dakika daha sonra da Candeias’a Cenk’e faul yaptı diye düdük çaldı. Orada da Candeias önde, Cenk gerideydi.
Bülent Yıldırım: Buna penaltı verseniz ne olacak?
Deniz Çoban: Geçen sene bu biçimde bir penaltı verdi. Çabucak verir vermez ellerini kaldırdı ‘hata yaptım’ diyerek.
Bülent Yıldırım: İhlal, ceza alanı ortasında de haricinde da tıpkı. Elle oynamadan bahsediyorsak burada verilecek en son karar. Zira sırtıyla, haydi diyelim kolunun ardına çarptı… O da cezalandırılacak bölge değil esasen. Çok enteresan.
33. dakikada Leroy Fer’in Cenk Tosun’a faulünde kart gerekir mi?
Deniz Çoban: Kontrolsüz bir faulden kelam edemiyorum. Ne olabilir? Umut vadeden atak olabilir. Geçtiği anda bir oyuncu ile teğe bir kalacak. Umut vadeden atak olduğu fikrindeyim. Geçti, teğe bir kaldı.
Bülent Yıldırım: Top, Cenk’in önünde. Leroy Fer’in topa uzanma talihi var mı burada?
Lale Orta: Yok, hiç yok.
Deniz Çoban: Yok, aksi taraftan uzanıyor.
Lale Orta: Umut vadeden bir atak. Burada bir sarı kart olması gerekiyordu. Burada teğe bir kalacaklardı.
Deniz Çoban: Şu ana kadar Yaşar Kemal Uğurlu’nun en az 3 tane kart kusurundan bahsettik. daha sonradan da konuşacaklarımız var. Gözlemcisi, hiç bir adedini yazmıyor ve yapay zeka, bir daha sonraki hafta tekrar maça atıyor. Bir tane de gözlemci var. Ne gördüyse yazıyor. O hakem de 3 hafta maça gidemiyor. Gözlemciler, hakemleri rapor ediyor. Gözlemcileri kim rapor edecek? Zira anladığımız kadarıyla Merkez Hakem Heyeti’nin yapay zekaya müdahale bahtı yok. Gözlemci raporu veriyor, dijital ortamda yazıyor, oradaki not yapay zekanın hafızasına giriyor ve yapay zeka ona bakılırsa hakem atıyor. Derbiyi yöneten Halil Umut Meler’i en ağır biçimde biz eleştirdik. Ayrıntıya baktık. Belirli ki gözlemciler de ayrıntısı lisana getirmiş. Halil Umut Meler’in dört etaptır maçı yok lakin birisi giriyor etaba, başkası giremiyor. Gözlemcilere fevkalade bir sorumluluk yüklendi fakat onlar nasıl yazıyorlar bilemiyoruz.
Lale Orta: Gözlemcilerin verdiği raporları, Merkez Hakem Konseyi’nin denetim etmesi, denetlemesi gerekir. Orantılı not verilmiş mi diye Merkez Hakem Heyeti’nin denetim etmesi gerekecek. Atamalardan bir standartsızlık olduğu ortada.
Bülent Yıldırım: Bu durum, bence de fazlaca net sarı kart. Leroy Fer, sportmenliğe alışılmamış bir biçimde ve umut vadeden atağı engellemek için kasıtlı ve arttan yapıyor. Cenk de bunun farkında olduğu için sarı kart istiyor. Hakem kardeşimiz kaçırmış.
36. dakikada Vincent Aboubakar’ın iptal edilen golünde verilen ofsayt sonucu hakikat mu?
Lale Orta: Ofsayt sonucu yanlışsız. VAR’dan iptal edildi. Yardımcı hakem de çekebilirdi. Ayaklar gerideydi lakin vücudu öndeydi. Yanılabilirdi. VAR müdahale etti. daha sonrasında çekmeliydi bayrağını.
Deniz Çoban: Lale Hocamın ‘yanılabilir’ tabirine katılıyorum ki hayli da kolay değildir bunu tespit etmek fakat gözlemcilerin bir karar vermesi lazım. Yardımcı ne kadar yanılabilir? Bu konumu goren bir gözlemci diyor ki; ‘Göz bunu seçemez’ ve tam not veriyor. Bir diğeri da diyor ki, ‘Yapanla yapmayanın farkı olsun. Bunu da tespit etmesi lazım’ ve eksi not veriyor. Bu hakem, haftaya maça gidiyor; birebir yanılgıyı yapan öbür hakem, gidemiyor. Birebir şey penaltılar için de geçerli. Mete Kalkavan, 5-0 biten maçın 4. golünün geldiği penaltıyı yanlış verdi diye 4 etap bekliyor. ‘gorebilirdi’ diye yazıyor gözlemcisi. Bir diğer hakem, bakılırsaceği penaltıyı vermiyor. VAR ile veriyor penaltıyı. 1-0 bitiyor maç. ‘goremezdi’ yazıyor gözlemcisi. O hakem, maça gidiyor.
Bülent Yıldırım: yaşamında hiç bipli bayrak kullanmamış, telsiz kullanmamış, bu üslup atmosferlerde bulunmamış gözlemci; hangi empati hissiyle neyi görüp goremeyeceğini kıymetlendirecek?
Deniz Çoban: Oradaki atmosferi tahminen daha evvel hayatıştır fakat o deneyimleri yaşamadığı için fazlaca anlayabileceğini iddia etmiyorum. Hakemliği 20 yıl evvel bırakmış olanlar hala hakemlik yapmaya devam ediyor. Etsinler, insan kaynağını har vurup harman savurmayalım. Fakat yeni kuşaktan hakemliği bırakan fazlaca az kişi gözlemciliği tercih ediyor. Onun bir düşünülmesi lazım. Niçin kaçıyor beşerler nazaranv almaktan?
Bülent Yıldırım: Niye içerideki beşerler, yeni kuşak hakemlerin sistemde kalmaması için her şeyi yapıyor?
Deniz Çoban: Öyle bir şey var işte. O denli bir dert var. Yeni kuşak dışarıda kalsın üzere de bir uğraş var içeride.
38. dakikada Gedson Fernandes’in Arnaud Lusamba’ya müdahalesi var mı? Faul sonucu yanlışsız mu?
Deniz Çoban: Net faul.
Lale Orta: Ayağıyla rakibini bozuyor. Net faul.
Bülent Yıldırım: Evet, tam bir Portekiz işi faul olmuş.
65. dakikada Efkan Bekiroğlu’nun Tayfur Bingöl’e faulü daha sonrası gördüğü sarı kartı yorumlar mısınız?
Lale Orta: Doğru bir sarı kart. Geriden rakibinin ayağına vuruyor. Büsbütün oyunu bozmaya yönelik. Hiç topla oynamaya yönelik değil. Her şartta bir sarı kart.
Deniz Çoban: Son haftalarda emin oldum ki birtakım hakemlerin maç planları var. Mümkün olduğu kadar maçın erken dakikalarında sarı kart kullanmıyorlar. 60-65-70’i bulduktan daha sonra kartlarını çıkarmaya başlıyorlar. Bu, ikinci sarı kart olur muydu tartışmalarından da uzak kalıyorlar. Yaşar Kemal Uğurlu’nun da maç planında bence bu var. Mümkün olduğu kadar geç sarı kart göstermek… Şu dakikaya kadar 2-3 sarı kart kullanımı lazımdı. Bu dakikadan daha sonra başlıyor.
Bülent Yıldırım: bu biçimde bir metodoloji hakikat mudur?
Deniz Çoban: Değil.
Lale Orta: Doğru değil. Bu ikinci sarı kart olsa o denli bir konum olur. O denli bir kartlık ihlal var burada.
Bülent Yıldırım: Çok net bir sarı kart bu. Sportmenliğe muhalif, geriden bir faul.
69. dakikada Alanyaspor lehine bir penaltı çalındı. Biz, bu konumu evvel penaltı sonucu yanlışsız mudur değil midir formunda hakemlik tekniği olarka ele alacağız. sonrasındasında da Görüntü Hakem müdahalesi manasında da ikiye bölüp tartışmak istiyoruz. Tartışmaya paha bir durum olduğunu düşünüyoruz.
Deniz Çoban: Candeias, ayağını tutuyor düştükten daha sonra. Ayağına bir müdahale var mı?
Bülent Yıldırım: İkinci atakta Welinton, gelirken ayağıyla süpürüyor.
Deniz Çoban: Oyuncunun rakibine yaptığı müdahale, başka oyuncunun bir daha sonraki atağını etkilerse ihlal olur. Bir daha sonraki yapmak istediklerini kısıtlarsa bu biçimde ihlal olur. Savunma oyuncusunun Candeias’a bir teması var. Bence bu temaslar, Candeias’ın bir daha sonraki atılımını engelleyecek, kısıtlayacak kadar tesirli temaslar değil. Futbolun ortasında olabilecek seviyede temaslar var. Candeias, devam edebilir. İstikrarını kaybetmesine sebep taban de olabilir lakin asla istikrarını kaybetmesine sebep Beşiktaşlı oyuncunun temasları olduğunu düşünüyorum. Burada birinci anda verilen penaltı sonucu bence yanlış.
Lale Orta: Beşiktaşlı oyuncunun teması var lakin itmesi, çekmesi yok. Beşiktaşlı futbolcunun temasıyla düşmesine niye olan rastgele bir faulün gerçekleşmediğini düşünüyorum. Penaltı sonucunın yanlışsız olmadığını düşünüyorum.
Bülent Yıldırım: Birincisi; hakem hayli riskli bir yerde. Çok sağlıklı görmediği fikrindeyim. Çoktan topun hizasına sağa hakikat deplase olmanız gerekirdi. Bu noktada kimi ihlalleri yanlış değerlendirebilirsiniz. Ben de sebep-sonuç bağı görmüyorum. Futbol ortasında bir fiziki gayret olduğu fikrindeyim. Hakemin yanlış yer aldığı için yanıldığını düşünüyorum. Asla bu biçimde bir penaltı olmaz. İkinci bahis da Welinton’un nasıl geldiğine bir bakın. Candeias, biraz daha ileri gitmiş olsa onu da süpürmüş olacak ve esasen penaltının kendisi olacak. Welinton da hayli riskli bir atılım yapmış. Hakem yanılarak birinci duruma penaltıyı verdi.
Lale Orta: VAR’ın müdahale etmesi; anca bariz, açık bir kusur olduğu vakit kelam konusu olur. Alanda verilen açık, bariz biçimde kusurluysa VAR müdahalesi olur. Bu konumda VAR müdahalesinin yanlışsız olmadığını düşünüyorum. Her ne kadar ‘yanlış bir penaltı’ da desek bir temas var. O niçinle de hakem, alanda sonucunı vermiş. bu biçimde temaslı bir faul var halinde değerlendiriliyorsa bu biçimde aslına bakarsan hakemin yorumu burada kıymetli olması gerekiyor. O sonucun alanda verilmesi gerekiyor. VAR’ın müdahalesinin mutlaka olmaması gerekiyordu. Ortalarında nasıl bir konuşma geçti, ne oldu? Farklı şey konuşulabilir ancak elbette sene başından beri yapılan uygulamalara ve memleketler arası standartlara da baktığımız vakit bu tıp yoruma dayalı, yani net bir biçimde çekmesi görülmüyorsa yahut ayağıyla bir atılımı gözükmüyorsa yorum sayıyor ve verse de vermese de karışmıyor.
Bülent Yıldırım: Sübjektif bir durum var burada. İki elle de temas var. Hakem yanılabilir, siz Görüntü Hakem olarak bunun penaltı olmadığı fikrine yakın da olabilirsiniz fakat elinizde hakemin sonucunın değiştirilebilir nitelikte olduğuna dair açık bir kanıt yoksa müdahale etmemek, asgarî müdahale azamî yarar prensibinden hareket etmek gerekir diyorsunuz. Zira bu, bu biçimde devam ettiği vakit dönem ortasındaki başka maçlarla karşılaştırmaya fırsat verir ve bu sistemin daha sorgulanabilir bir yapısını ortaya koyar diyorsunuz. Yanlış tabir ettim mi?
Lale Orta: Yok. Mutlaka hakikat söz ettin. Standart bir idare anlayışı ve uygulama, bütün maçlarda eşit biçimde adil bir oyun manasında epeyce daha futbola faydalı olacaktır.
Deniz Çoban: Lale Hocamın dediklerine ekleyerek gideceğim. VAR müdahalesi konusunda aşağı üst değil tam olarak Lale Hocam ile birebir fikirdeyim. Yaşar Kemal Uğurlu’nun vücut lisanına bakıyorum. Çok profesyonelce davranıyor. Penaltıyı niçin çaldığını belirli etmiyor. Çektin, çelmeledin demiyor. Yalnızca oyuncuyu gösteriyor. Yaşar Kemal Uğurlu’nun ne için penaltı çaldığını bilmiyoruz ve bir sarı kart gösteriyor. Burada bariz bir gol bahtı da var. bu biçimde çekmeye çaldıysa burada her biçimde kırmızı kartı çıkarması lazım. Bence bunu çekmeye çalıyor. Dönem başında UEFA Hakem Komitesi’nin, ‘Bir şey penaltıysa penaltıdır, değilse değildir. VAR bir şeyin penaltı olmadığını düşünüyorsa devreye girmeli’ tabiri de oldu fakat bu cümle kurulduktan daha sonra bizim Türkiye’deki uygulamalarda rastgele bir değişiklik olmadı, bu cümle Türkiye’de zikredilmedi. MHK Başkanvekili Murat Ilgaz, katıldığı bütün tertiplerde; VAR çıtasının ne kadar üstte olduğunu, tartışılmaz biçimde açık, bariz, tatmin edecek kadar büyük bir kusur yoksa VAR’ın devreye girmediğini ve bu mevzuda da büyük uzaklık kat ettiğini söylüyor.
Bülent Yıldırım: Biraz açalım. Burada Candeias, aldatma yapsaydı ve hakem yanılıp penaltı verseydi Görüntü Hakem, çağırıp konuşabilir. Ya da burada çelmeye penaltı verdiğini düşünse hiç çelme olmadığını görüp çağırabilirsiniz. Lakin sağ-sol el, tesirli mi değil mi? Sübjektif bir alanda Görüntü Hakem’in müdahale etmesi gerektiği hiç bir yerde söylenmedi.
Deniz Çoban: Ben de bunun penaltı olmadığını düşünüyorum ki seyircilerimiz, ‘Hem penaltı olmadığını düşünüyorsunuz birebir vakitte VAR karışmaz diyorsunuz?’ diyebilirler. İkisi, birbirinden farklı şeyler. Hollandalı ünlü hakem Danny, bir orta eğitime geliyordu Türkiye’ye. ‘kimi vakit durumu izlersiniz ve asla penaltı değil deyip bu hakem bu penaltıyı nasıl verdi diye VAR masasını yumruklarsınız fakat müdahale edemezsiniz’ diyordu. İşte bu durum, o konum.
Bülent Yıldırım: Bence aslına bakarsan penaltı değil. VAR mantığı manasında bu biçim sübjektif alanlarda hakem yanılsa da yanılmasa da giremiyorsunuz. Görüntü Hakem, nazaranvinin bir tık üstüne çıkarak riskli bir ihtarda bulundu. Bunun sistem için kahrı şu; her benzemeyen penaltıda VAR niçin müdahale etmedi de bu maçta etmişti noktasına gelecek. Görüntü Hakem’in müdahale hudutları haricinde olduğu fikrindeyim. Yanlış olmuş.
88. dakikada Welinton’un Oğuz Aydın’a müdahalesinde devam sonucu gerçek mu?
Lale Orta: Devam sonucu, yanlışsız değil. Ceza alanı haricinde bir ayağa basma var. Bileğinden aşağı gerçek bir sıyırma var. Faul ve sarı kart olması gereken bir konum.
Deniz Çoban: Net bir faul ve sarı kart.
Bülent Yıldırım: Oğuz Aydın topu attıktan daha sonra Welinton, zalimce dişi oraya basmış. Çok net bir sarı karttı. Görmesine karşın bu da kaçırılmış üzere görünüyor.
90+2. dakikada Gedson Fernandes’e yaptığı faul daha sonrasında Idrissa Doumbia’nın gördüğü sarı kart yanlışsız mu?
Deniz Çoban: Bu dakikaya kadar göstermediği sarı kartlarla tartıya khalbukim, ‘Buna niçin gösterdin’ derim. Hareketi rakibine yapıyor, hayli sportmence durmuyor ve sarı kartına da itiraz etmem.
Lale Orta: Göstermesi yeterli olmuş. Sonuçta hiç bir futbolcu, rakibinin dizinin gerisine bu biçimde vuramaz.
Bülent Yıldırım: Bu, net bir sarı kart. esasen Doumbia, kendisine sarı kart vermiş.